Martwe pole – jak wpływa na bezpieczeństwo jazdy?

Jednym z prawidłowych nawyków kierowcy jest regularne sprawdzanie lusterek. Ciągłe monitorowanie otoczenia pojazdu, połączone z przestrzeganiem przepisów ruchu drogowego, stanowi podstawę bezpiecznej jazdy. Warto jednak zdawać sobie sprawę z czynników, które wpływają na ograniczenie widoczności. Jednym z nich jest martwe pole w lusterkach. Czym dokładnie jest to zjawisko i w jaki sposób wpływa na prowadzenie pojazdu?

Zerkając w lusterka w aucie powinniśmy pamiętać, że nie obejmują one całego obszaru wokół pojazdu.

Czym jest martwe pole w lusterku?

Czy zdarzyło Ci się kiedyś zmienić pas ruchu, po uprzednim sprawdzeniu lusterek, tylko po to, by usłyszeć klakson innego pojazdu próbującego uniknąć kolizji? Jeśli tak, prawdopodobnie doświadczyłeś skutków martwego pola w samochodzie. Mimo postępu w motoryzacji, problem ograniczonej widoczności nadal dotyczy wszystkich pojazdów.

Obszar ten, znany również jako martwy punkt lub blind spot, to strefa wokół pojazdu, która pozostaje niewidoczna dla kierowcy, nawet przy użyciu lusterek bocznych i wstecznego. Mogą w niej znajdować się inne pojazdy, piesi lub przeszkody. Wynika z naturalnych ograniczeń widzenia z pozycji za kierownicą.

Dlaczego powstaje martwe pole?

W samochodach osobowych martwe pole zazwyczaj obejmuje obszar za bocznymi słupkami pojazdu, rozciągając się na kilka metrów w tył i na boki. Powstaje ono głównie z powodu konstrukcji samochodu – lusterka nie pokrywają całego kąta widzenia, a ludzkie oko ma swoje ograniczenia. Wielkość tego obszaru zależy od kilku czynników. Główne przyczyny to:

• elementy konstrukcyjne samochodu — słupki (A, B, C) ramy samochodu, zagłówki, zagęszczenia ram i drzwi mogą zasłaniać widok niektórych obszarów;
• ograniczona widoczność z lusterek — nawet idealnie ustawione lusterka nie pokrywają całego otoczenia pojazdu, pozostawiając "zakryte" pola po bokach i z tyłu;
• nieprawidłowe ustawienie lusterek — jeśli lusterka skupiają się wyłącznie na widoku bezpośrednio za pojazdem, a nie na obszarach przyległych, martwe pole staje się większe.

Jak martwe pole wpływa na jazdę?

Ograniczona widoczność wokół pojazdu znacząco obniża bezpieczeństwo jazdy. Martwe pole w aucie może prowadzić do sytuacji, w których kierowca nie zauważy innego pojazdu, pieszego czy przeszkody podczas zmiany pasa, skręcania lub cofania. Może stanowić poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jazdy, ponieważ:

• kierowca może nie zauważyć innego pojazdu znajdującego się tuż obok lub lekko za nim, co potrafi prowadzić do kolizji podczas zmiany pasa ruchu;
• podczas parkowania trudno jest dostrzec wszystkie detale otoczenia, co może skończyć się uderzeniem w krawężnik, słupek lub inny obiekt, a w konsekwencji uszkodzeniem karoserii lub nawet elementów konstrukcyjnych auta.
• zwiększa ryzyko potrącenia rowerzystów, motocyklistów lub pieszych znajdujących się w pobliżu pojazdu;
• prowadzi do błędnych decyzji i obniża świadomość sytuacyjną, szczególnie w ruchu miejskim, podczas wyprzedzania czy omijania przeszkód.

Dlatego przed każdym manewrem, takim jak zmiana pasa, zaleca się wykonanie dodatkowego sprawdzenia – na przykład szybki obrót głowy w kierunku martwego pola na drodze – aby uzyskać pełny obraz sytuacji na drodze.

Martwe pole w różnych typach aut

Rozmiar i lokalizacja martwego pola różnią się w zależności od typu pojazdu, co wpływa na poziom bezpieczeństwa. W samochodach osobowych jest obszar ten jest stosunkowo niewielki, ale w większych autach staje się znacznie bardziej problematyczny. Jak wygląda to w poszczególnych typach aut?

Martwe pole w samochodzie osobowym

W autach osobowych martwe pole w lusterkach pojawia się głównie po lewej i prawej stronie pojazdu. Kluczowe aspekty to:

• lewa strona: obszar za lewym słupkiem B (między przednimi a tylnymi drzwiami), sięgający do około 3-5 metrów w tył. Często "chowają się" tu pojazdy wyprzedzające nas z lewej;
• prawa strona: podobny, choć zazwyczaj większy ze względu na pozycję kierowcy (w autach z kierownicą po lewej stronie). Może obejmować nawet do 4-6 metrów;

Można wyróżnić kilka czynników, które dodatkowo wpływają na obszar martwego pola w samochodzie. Są to m.in. wysokość siedzenia, nachylenie lusterek czy rozmiar auta (w SUV-ach czy vanach martwe pole jest większe niż w sedanach).

Martwe pole w TIR-ze

W ciężarówkach i autobusach martwe pola są znacznie większe, co wymaga od kierowcy wyjątkowej ostrożności. Martwe pole w TIR-ze obejmuje nie tylko boki, ale także przestrzeń bezpośrednio przed pojazdem i wzdłuż kabiny oraz naczepy. Kierowca, siedzący wysoko, nie widzi obszaru tuż przed maską – widoczność zaczyna się często dopiero 2 metry przed autem. Prawa strona może być niewidoczna nawet na 10–15 metrów w tył. Brak lusterka wewnętrznego oraz zabudowa pojazdu pogłębiają problem.

Brak dobrej widoczności prowadzi do groźnych sytuacji, zwłaszcza w ruchu miejskim lub na autostradach. Na przykład, podczas skrętu w prawo piesi lub rowerzyści znajdujący się zbyt blisko znikają z pola widzenia kierowcy. Ograniczone pole widzenia grozi także zgnieceniem innych pojazdów w blind spocie podczas zmiany pasa.

Ważne! Kierowcy samochodów osobowych powinni unikać przebywania w martwym polu ciężarówki – lepiej szybko wyprzedzić lub zachować bezpieczny dystans.

Auta ciężarowe ze względu na swoją wielkość potrzebują dodatkowych lusterek

Jak radzić sobie z problemem martwego pola?

Martwe pole jest szczególnie uciążliwe podczas parkowania, włączania się do ruchu na rondzie czy zmiany pasa. Aby je zminimalizować, zacznij od prawidłowego ustawienia lusterek i fotela kierowcy. W autach ciężarowych pomocne są dodatkowe lusterka asferyczne (szerokokątne).

Nie polegaj wyłącznie na lusterkach – przed manewrem zawsze rozejrzyj się wokół, aby upewnić się co do wolnej przestrzeni. Jazda defensywna, czyli przewidywanie zachowań innych uczestników ruchu, to kolejne skuteczne rozwiązanie minimalizujące ryzyko.

W Unii Europejskiej nowe ciężarówki muszą być wyposażone w systemy monitorujące martwe pola, w tym dodatkowe lusterka szerokokątne i kamery.

Technologie wspomagające minimalizujące obszar martwego pola

Bezpieczeństwo jest priorytetem w projektowaniu nowoczesnych pojazdów. Producenci od lat rozwijają systemy, które redukują martwe pole i poprawiają komfort jazdy. Do najpopularniejszych należą:

• czujniki martwego pola: montowane na lusterkach lub zderzakach, sygnalizują obecność obiektów w niewidocznych strefach za pomocą świateł lub dźwięków;
• asystent zmiany pasa: automatycznie monitoruje otoczenie podczas manewru, ostrzegając przed kolizją;
• kamery cofania: zapewniają lepszą widoczność w trakcie parkowania auta, zapobiegając stłuczkom;
• asystent parkowania: automatyzuje manewry, wykorzystując sensory do wykrywania przeszkód;
• specjalne lusterka: stosowane w ciężarówkach, gdzie brakuje lusterka wstecznego, zwiększają pole widzenia. Szerokokątne lusterka asferyczne redukują zniekształcenia i poszerzają widoczność.

Dzięki tym technologiom kierowcy mogą czuć się bezpieczniej, ale pamiętaj – żadne systemy nie zastąpią czujności i odpowiedzialnego zachowania za kierownicą.