Zasady jazdy na rondzie zawsze są wpajane przyszłym kierowcom na lekcjach przygotowawczych. Mimo to, nawet po otrzymaniu uprawnień i długoletnim stażu za kółkiem, można zaobserwować, że kierowcy nadal popełniają błędy podczas poruszania się po skrzyżowaniach z ruchem okrężnym. Jak jeździć po rondzie, by nie stworzyć zagrożenia i nie zapłacić za swoje zachowanie mandatu karnego? W tym artykule przypominamy, o czym trzeba pamiętać. 

widok na rondo z lotu ptakaJazda po rondzie nie jest trudna, o ile zna się zasady poruszania. 

Jaka jest różnica między skrzyżowaniem o ruchu okrężnym a rondem?

Rondo to termin używany głównie w kontekście projektowania dróg i dotyczy fizycznej infrastruktury (wyspa środkowa, kształt). Znajduje się np. w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych.

Z kolei skrzyżowanie o ruchu okrężnym to określenie funkcjonujące w przepisach ruchu drogowego (związane ze znakiem C-12). Oznacza ono kierunek jazdy wokół wyspy. W praktyce wiele rond działa jako skrzyżowania o ruchu okrężnym (gdy spełniają warunki znaku C-12), ale nie wszystkie – np. ronda z sygnalizacją lub nietypową geometrią. Ponadto skrzyżowanie z ruchem okrężnym może nie być rondem w rozumieniu przepisów technicznych.

Odrobina historii

Najstarsze jednokierunkowe skrzyżowanie o ruchu okrężnym pojawiło się w 1904 r. w Nowym Jorku. Nieco później pomysł ten trafił do Europy. Pierwsze na Starym Kontynencie było francuskie rondo zbudowane wokół Łuku Triumfalnego na placu Charlesa de Gaulle'a w Paryżu. Do Polski ten rodzaj skrzyżowania dotarł dopiero po II wojnie światowej*.
 *Macioszek E.: Organizacja ruchu na rondach, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria: Transport, 2009, z. 65, s. 58-59.

Podstawowe zasady poruszania się na rondzie

Jak wygląda jazda po rondzie? Przepisy dla niektórych nie są intuicyjne, z racji braku konkretnych regulacji odnoszących się do rond. Częściowo może być to wina konstrukcji Kodeksu drogowego, w którym zapisano jedynie zasady poruszania się po skrzyżowaniach o ruchu okrężnym, działającym wielokrotnie jak ronda.

Wjazd, wyjazd i kierunkowskazy na rondzie

Zbliżając się do ronda, zobaczysz znak – „ruch okrężny” (C-12) oraz najprawdopodobniej drugi – „ustąp pierwszeństwa” (A-7). Należy się do nich bezwzględnie stosować. Czasem można natrafić na rondo bez poprzedzającego go znaku A-7. W tej sytuacji to osoba wjeżdżająca na nie ma pierwszeństwo przejazdu, ponieważ porusza się pojazdem nadjeżdżającym z prawej strony. Tak oznakowane skrzyżowania są jednak rzadkością.

Co bardzo ważne, podczas wjazdu na rondo nie ma konieczności uruchamiania kierunkowskazu, a nawet jest to niewskazane. Podobnie w przypadku poruszania się tym samym pasem ruchu, gdy nie zmieniamy pasa ani nie opuszczamy skrzyżowania. Użycie sygnalizatora w takich przypadkach może być mylące dla innych uczestników ruchu drogowego. Obecność lub brak sygnalizacji nie wpływa na obowiązek używania kierunkowskazów. Decyduje oznakowanie i geometria skrzyżowania.

Wzory znaków drogowych C-12 i A-7.Znaki drogowe (od lewej): C-12; A-7.

Kiedy opuszczamy skrzyżowanie o ruchu okrężnym, koniecznie trzeba zasygnalizować to prawym kierunkowskazem. Dodatkowo powinniśmy zjeżdżać z niego zawsze z prawego pasa. Przepisy pozwalają na zjazd z ronda dwóch samochodów jednocześnie, jeżeli kierowcy zajmujący oba pasy skręcają w tę samą stronę. Za ewentualną kolizję odpowiada kierowca zmieniający pas, należy więc zachować szczególną ostrożność i śledzić, jaki manewr sygnalizuje drugie auto. Kierunkowskaz należy włączyć również, jeżeli linie na jezdni (oznakowanie poziome) wyraźnie wskazują zjazd z ronda (np. przerywana linia lub strzałki kierunkowe).

Zmiana pasa na rondzie

Jeżeli znaki poziome nie wskazują inaczej (linia ciągła), prawo nie zabrania na rondzie zmiany pasa. Pierwszeństwo jednak zawsze mają auta jadące docelowym pasem, na który wjeżdżamy. Ponadto o swoim zamiarze trzeba poinformować kierunkowskazem. Nie powinno się lawirować między torami jazdy jeśli nie jest to konieczne. Należy pamiętać również, że zjeżdżając z lewej strony na prawą bardzo łatwo o spowodowanie zatoru i wymuszenie pierwszeństwa na rondzie, dlatego najlepiej przed wjazdem od razu obrać najdogodniejszą dla nas pozycję.

Zmiana pasa ruchu na rondzie jest wbrew pozorom manewrem wymagającym sporego doświadczenia. Poruszając się po łuku zwiększa się tzw. martwe pole. Jest to obszar niewidoczny w naszych lusterkach. Kiedy jedziemy prosto, np. na autostradzie, ma ono mniejsze znaczenie, jednak na rondzie może doprowadzić do stłuczki, gdy nie zauważymy przemieszczającego się obok nas pojazdu.

Nieco łatwiejsza, choć wymagająca uwagi jest jazda po rondzie dwupasmowym oraz trzypasmowym. Jeżeli auto porusza się lewym pasem, my możemy zająć prawy. Należy zachować jednak szczególną ostrożność, ponieważ jeśli kierowca zechce zjechać na prawą stronę – zajedziemy mu drogę.

Samą zasadę obierania torów jazdy przy skrzyżowaniach dwupasmowych o ruchu okrężnym definiują znaki.

Uwaga: co kraj to obyczaj!

Jeśli jeździsz autem poza granicami Polski, musisz pamiętać, że w wielu państwach świata rondo jest traktowane odmiennie niż nad Wisłą. Każdy zjazd może być uznawany za osobne skrzyżowanie, obowiązywać mogą więc inne przepisy!

Zawracanie na rondzie

Skrzyżowanie o ruchu okrężnym to także dogodne miejsce do bezkolizyjnego zawrócenia autem, jeśli np. pomyliliśmy drogę. Należy tylko pamiętać, że jeżeli chcemy wykonać zawracanie na rondzie dwupasmowym lub trzypasmowym, powinniśmy objechać je, poruszając się lewym pasem i zmienić go dopiero przed wyjazdem ze skrzyżowania. Ma to na celu, uniknięcie sytuacji, w której blokowalibyśmy ruch. Czasem warto okrążyć rondo nawet drugi raz i poczekać na dogodniejszy moment do zjazdu.

Tak jak podczas każdej innej zmiany pasa ruchu, gdy wykonujemy manewr zawracania, musimy szczególnie uważać, by nie spowodować kolizji. Dodatkowo możliwość zawrócenia na rondzie może być regulowana przez umieszczone na jezdni znaki poziome – zawsze zwracaj na nie uwagę!

Tramwaj na rondzie – kto ma pierwszeństwo?

Dla niektórych kierowców szczególnie kłopotliwe są ronda, przez które dodatkowo przebiegają tory tramwajowe. Różne warianty takich skrzyżowań często są analizowane na egzaminie teoretycznym na prawo jazdy. Nic w tym dziwnego, bowiem odpowiedź na pytanie: „kto ma pierwszeństwo na rondzie, tramwaj czy samochód?” nie jest wcale taka oczywista.

Jeżeli skrzyżowanie poprzedza znak ostrzegający o konieczności ustąpienia pierwszeństwa (A-7), dotyczy on także tramwajów. Wjeżdżając na rondo, muszą one przepuścić pojazdy znajdujące się na skrzyżowaniu. Jednakże kiedy same je opuszczają to one mają pierwszeństwo, a kierowcy są zobowiązani umożliwić im wyjazd. Jeśli jednak mamy do czynienia z rzadko spotykanym rondem na którym nie stoi znak A-7, wówczas kierujący autami muszą ustąpić pierwszeństwa tramwajowi zarówno, gdy ten wjeżdża, jak i wyjeżdża. Nie są to bardzo skomplikowane zasady, niemniej jednak łatwo o pomyłkę.

Zbawienna sygnalizacja świetlna?!

Wybawieniem dla osób czujących się niepewnie podczas jazdy po mieście może być sygnalizacja świetlna. Jeśli ta znajduje się na skrzyżowaniu o ruchu okrężnym, także tym z torem tramwajowym, należy się do niej zastosować. W przypadku jej awarii, trzeba stosować się do znajdujących w tym miejscu znaków drogowych – poziomych/pionowych. Pamiętaj również, że na takim rondzie pojazd szynowy również ma pierwszeństwo opuszczając skrzyżowanie.

Rodzaje rond – jakie typy spotykamy na ulicach?

W Polsce i wielu innych krajach spotyka się zarówno tradycyjne okrągłe ronda z jednym pasem, jak i bardziej złożone konstrukcje – wielopasmowe, turbinowe czy wyposażone w sygnalizację świetlną. Różnice w budowie przekładają się na odmienne zasady, co często prowadzi do nieporozumień wśród kierowców. Warto więc przyjrzeć się najczęściej spotykanym rodzajom rond i obowiązującym na nich regułom ruchu.

Zawsze należy zachować szczególną ostrożność wobec rowerzystów i pieszych, zwłaszcza na przejściach w pobliżu dróg wylotowych z ronda.

Rondo jednopasmowe

Rondo z jednym pasem to typ spotykany najczęściej na drogach, a jazda po nim jest naprawdę łatwa – tutaj nie ma opcji zmiany pasa ruchu. Należy więc dojechać do skrzyżowania i ustąpić pierwszeństwa pojazdom już na nim znajdującym się (chyba że znaki stanowią inaczej, ale to rzadkość). Gdy wjazd jest możliwy, ruszamy i jedziemy zgodnie ze znakami – na rondzie zawsze dookoła wyspy środkowej w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Uważamy, aby nie wymusić pierwszeństwa i nie wjechać zbyt dynamicznie, by uniknąć piszczenia opon. Jeśli zamierzamy opuścić rondo, przed wylotem zbliżamy się do prawej strony i włączamy prawy kierunkowskaz przed zjazdem.

Rondo dwupasmowe i trzypasmowe

Rondo z kilkoma pasami spotyka się zazwyczaj w aglomeracjach miejskich, na obwodnicach czy drogach krajowych. Stawia się je tam, gdzie jest szczególnie duże natężenie ruchu i istnieje potrzeba rozdzielenia strumieni pojazdów jadących w różnych kierunkach. Jazda po rondzie dwupasmowym lub z trzema pasami musi być bardzo uważna, ponieważ konieczna jest znajomość zasad zmiany pasów i odpowiedniego sygnalizowania manewrów.

Przed wjazdem należy ustawić się na odpowiednim pasie i ustąpić pierwszeństwa uczestnikom ruchu już znajdującym się na rondzie (chyba, że znaki mówią inaczej lub ruch odbywa się zgodnie z sygnalizacją świetlną). Pojazdy znajdujące się na lewym pasie są zobowiązane do kontynuowania jazdy w lewo lub zawracania na rondzie dwupasmowym/trzypasmowym.

Co ważne, przed opuszczeniem ronda kierowca musi zmienić pas na prawy z zachowaniem pierwszeństwa wobec pojazdów już poruszających się prawym pasem, zawsze sygnalizując zjazd prawym kierunkowskazem. Skręt w prawo powinien odbywać się ze skrajnego, prawego pasa. Z obu zwykle można jechać na wprost, a w przypadku trzech pasów, również ze środkowego.

Rondo turbinowe 

Ten wariant jest coraz częściej spotykany w Polsce. To nic innego jak skrzyżowanie o ruchu okrężnym zaprojektowane w taki sposób, aby nie doszło na nim do zderzenia aut, tzw. rondo bezkolizyjne. Choć wydaje się ono nieintuicyjne i trudne do opanowania, dzięki ograniczeniu kontaktów z innymi kierowcami do minimum to najbezpieczniejszy typ i nie należy się go bać.

Wjeżdżając na rondo turbinowe, zasadnym jest wybranie odpowiedniego pasa ruchu, ponieważ potem nie ma już możliwości jego zmiany. Ustępujemy pierwszeństwa i podążamy zgodnie z wytycznymi znaków poziomych, a manewr zjazdu sygnalizujemy kierunkowskazem w prawo. Warto wiedzieć, że zawracanie na rondzie turbinowym wykonujemy lewym pasem, w razie pomyłki może nie być możliwości okrążenia go.

Niewłaściwa jazda po rondach – przepisy mówią o konsekwencjach

Taryfikator mandatów to istna skarbnica wiedzy na temat kar, jakie mogą spotkać kierujących pojazdami za łamanie obowiązujących przepisów. Jakie podpunkty dotyczą jazdy po rondach? Poniżej przedstawiamy wybrane przewinienia i wysokości grzywien.

  • Nieustąpienie pierwszeństwa na skrzyżowaniu oznaczonym znakiem A-7 – do 500 zł i 6 pkt karnych;
  • Naruszenie zakazu wjazdu na skrzyżowanie, jeśli na nim lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy – 300 zł i 2 pkt karne;
  • Nieustąpienie pierwszeństwa nadjeżdżającemu pojazdowi szynowemu – 250 zł i 6 pkt karnych;
  • Nieustąpienie pierwszeństwa podczas zmiany pasa ruchu – 250 zł i 5 pkt karnych;
  • Niezastosowanie się do znaku C-12 – 250 zł i 5 pkt karnych;
  • Nieodpowiednie ustawienie pojazdu na jezdni przed skrętem – 150 zł;
  • Zawracanie w warunkach, w których mogłoby to zagrozić bezpieczeństwu ruchu na drodze lub ruch ten utrudnić – od 200 do 400 zł i 5 punktów karnych.